Άρθρο του Dr. Βασίλη Αγ. Δρούγα BSc.MSc.PhD, PgS
Η μαχητική ικανότητα σχετίζεται με την ικανότητα αντίληψης, την προσαρμοστικότητα και την ελαστικότητα των μυϊκών ομάδων που συμμετέχουν στην κίνηση. Αυτό είναι πολύ σημαντικό ιδιαίτερα σε εφαρμογές τεχνικών στο παραδοσιακό Γου Σού όπου οι αντιδράσεις και η παραγωγή δύναμης σε σχέση με το χρόνο είναι πολύ σημαντικές όπως συμβαίνει ιδιαίτερα στο Σάντα.
Το Σάντα, που είναι μια από τις πλέον σημαντικές μορφές μαχητικής τεχνικής στα Κινέζικα στυλ, χρησιμοποιεί ένα μεγάλο αριθμό μυϊκών ομάδων κατά την κίνηση, έτσι καθίσταται ένα ιδιαίτερο στυλ εκπαίδευσης και λειτουργικής συνεργασίας μυών και αρθρώσεων.
Μάλιστα η συνεργασία αυτή θα πρέπει να είναι αρμονική, τέλεια, και να παράγει τη μέγιστη δυνατή ισχύ, σε λίγο χρόνο. Είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να επιτύχουμε το ποθητό αποτέλεσμα στην εφαρμογή της τεχνικής του Σάντα που σχετίζεται με: Ταχύτητα, Ισορροπία,Ακρίβεια, Δύναμη, Ισχύ, Περιορισμένη ταλάντωση κορμού, Κινητική ισορροπία, Στατική ισορροπία, Ευλυγισία, Αλτικότητα, Ελαστικότητα και Επαναφορά.
Όλα τα παραπάνω έχουν μερικές βασικές συνιστώσες που σχετίζονται με το μυϊκό μας σύστημα αλλά και με τις αρθρώσεις που η κίνησή τους ενεργοποιείται κατά την εφαρμογή της τεχνικής και έχει άμεση σχέση με την ικανότητα των μυώνων να δένουν αρμονικά σε αυτές και να συνεργάζονται πλήρως χωρίς πρόσθετη σπατάλη ενέργειας κατά τη χρήση τους.
Ένας έμπειρος μαχητής γνωρίζει πολύ καλά κάθε χρονική στιγμή το εύρος της κίνησης του μέλους του σώματός του που χρησιμοποιεί, το εύρος στο άνοιγμα της άρθρωσης, την παραγόμενη ισχύ της τεχνικής του και μπορεί να ελέγχει πολύ καλά και αποτελεσματικά το μυϊκό του σύστημα διατηρώντας την ελαστικότητα και την επαναφορά σε ικανοποιητικά επίπεδα.
Το μυϊκό μας σύστημα κατά την εκτέλεση μιας τεχνικής είτε αναφέρεται στα άνω, είτε στα κάτω άκρα, μπορούμε να το συσχετίσουμε με την ελαστική κίνηση ενός ελατηρίου που μαζεύει και τεντώνει αποθηκεύοντας και παράγοντας ενέργεια και συνεπώς ισχύ, που μπορεί από τη φυσική να μετρηθεί σε αντίστοιχη δύναμη όταν αναφερόμαστε σε επαφή ή σε αντίσταση. Για παράδειγμα επαφή γροθιάς στο σώμα, λαβή και έλξη ή άπωση στο σώμα του αντιπάλου.
Βέβαια η δύναμη αυτή δεν παράγεται μόνο από τη χρήση μιας και μόνο μυϊκής ομάδας αλλά ενισχύεται από την αντίστοιχη παραγωγή ισχύος που εμφανίζεται κατά τη μετατόπιση και άλλων μελών του κορμού όπου συνεισφέρουν σε σημαντικό βαθμό οι αρθρώσεις και φυσικά οι στάσεις που έχουν άμεση σχέση με την ικανότητα στήριξης, αυτό που θα ονομάζαμε στατική ισορροπία.
Στατική και Κινητική Ισορροπία
Η παραγόμενη δύναμη από ελαστικότητα είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη δύναμη που παράγεται από ένα σκληρό και δύσκαμπτο μυϊκό σύστημα κατά την κίνηση. Η ελαστικότητα και η δυνατότητα αποθήκευσης και παραγωγής ισχύος είναι πολύ σημαντικές ιδιαίτερα για μυϊκές ομάδες, που συμμετέχουν διαρκώς σε κίνηση και παραγωγή ισχύος αλλά και που καλούνται να λειτουργήσουν δυναμικά για τη στήριξη μεγάλου μέρους του υπολοίπου σώματος όπως γίνεται επί παραδείγματι με τους μύες των ποδιών, των ραχιαίων και των κοιλιακών.
Όταν ο συγχρονισμός κατά την κίνηση τέτοιων μυϊκών ομάδων καταστραφεί ή ως επί το πλείστων υστερεί, τότε η παραγωγή ισχύος μικραίνει και η ταλάντευση του σώματος γίνεται μεγαλύτερη, με αποτέλεσμα να παρουσιάζεται ασταθής κινητική ισορροπία ή με πιο απλά λόγια το σώμα να ταλαντώνεται χάνοντας τη δύναμή του και την ενέργειά του προς διάφορα σημεία και κατευθύνσεις που δεν έχουν προβλεφθεί εκ των προτέρων.
Έτσι το αποτέλεσμα είναι κατά πολύ μικρότερο από το αναμενόμενο. Η ισχύς της τεχνικής είναι μικρή και ο αθλητής περισσότερο επιρρεπής σε ταλαντεύσεις με αποτέλεσμα να χάνει πιο εύκολα την ισορροπία του. Ένας έμπειρος μαχητής αυτό μπορεί να το εκμεταλλευτεί γρήγορα και αποτελεσματικά και να υπερτερήσει στη μάχη εναντίον του.
Η στατική ισορροπία και η κινητική ισορροπία είναι δύο διαφορετικά πράγματα και ορίζονται από διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης. Η μία έχει σχέση με τις παραμέτρους που καθορίζονται από την ικανότητα στάσης και η άλλη από τις αντίστοιχες παραμέτρους που σχετίζονται με την κινητική συμπεριφορά του σώματος (Δρούγας Βασίλης: Παράγοντες που Επηρεάζουν την Κινητική Ισορροπία κατά την Κλασική Φυσική Μηχανική, 1ο Διεθνές Συνέδριο Κλασικού Αθλητισμού, Τρίκαλα 1 – 3 Νοεμβρίου 2002).
Θα πρέπει να εκπαιδευόμαστε με διαφορετικό τρόπο σε κάθε περίπτωση για καθένα από αυτά. Οι αθλητές, αλλά και καμιά φορά οι εκπαιδευτές, γνωρίζουν λίγα για αυτή τη διαφορά. Αν αναγκάσουμε το σώμα να λειτουργεί σαν όλον με σκοπό να παράγει μεγάλη ισχύ τότε θα αποτύχουμε.
Έτσι λοιπόν ιδιαίτερα στην περίπτωση των δραστικών και γρήγορων τεχνικών του Σάντα που λειτουργούν ταυτόχρονα πολλές μυϊκές ομάδες, αλλά και το σώμα παρουσιάζει συχνές ταλαντεύσεις γύρω από το κέντρο μάζας του ΚΜ (κέντρο βάρους) η ισορροπία στο μέγιστο δυνατόν και ο περιορισμός της ταλάντωσης στο ελάχιστο δυνατόν, είναι δύο σημαντικά στοιχεία στα οποία θα πρέπει να δώσουμε μεγάλο βάρος κατά την εκπαίδευση.
Σε κάθε περίπτωση η μυϊκή ελαστικότητα παίζει πρωτεύοντα ρόλο στην παραγωγή δύναμης και στην αποφυγή ταλαντώσεων εφόσον δεν περιορίζει το εύρος κίνησης και δεν απομονώνει τις μυϊκές ομάδες.
Ελαστικότητα και Σκληρότητα των Μυών
Ας δούμε ένα πολύ σημαντικό παράδειγμα για να καταλάβουμε το ρόλο της ελαστικότητας. Όλοι γνωρίζουμε το λάστιχο που χρησιμοποιούμε στη σφεντόνα, το πανάρχαιο αυτό όπλο που όμως είναι μια πολύ σημαντική εφαρμογή της ελαστικής παραμόρφωσης από τη φυσική επιστήμη.
Σύμφωνα με το Νόμο του Χούκ (F=k.X) όσο μεγαλύτερη είναι η διάταση του ελαστικού μέσου, δηλαδή όσο περισσότερο τεντώνει το λάστιχο που χρησιμοποιούμε, τόσο μεγαλύτερη είναι η αποθηκευμένη ενέργεια στο ελαστικό σώμα (E=½KX2). Δηλαδή, η αποθηκευμένη ενέργεια σε ένα ελαστικό σώμα πολλαπλασιάζεται πολύ γρήγορα με το μήκος Χ.
Για να τεντώσει όμως, θα πρέπει να έχουμε τη δυνατότητα να το επιτύχουμε, δηλαδή να μας το επιτρέπει το ελαστικό μέσο, αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να έχουμε ένα πιο μαλακό (αλλά όχι τελείως μαλακό) λάστιχο. Τότε αν το αφήσουμε θα μας αποδώσει την αποθηκευμένη του ενέργεια και μάλιστα πολύ γρήγορα.
Κάτι ανάλογο γίνεται και με το μυϊκό μας σύστημα, δηλαδή τις μυώδεις ελαστικές περιοχές του σώματός μας που χρησιμοποιούμε για την κίνηση και την παραγωγή δύναμης. Μάλιστα είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πως αυτό λειτουργεί γατί όλο αυτό το σύστημα δένεται με τις αρθρώσεις μας που είναι υπεύθυνες για τη σωστή στάση και την ισορροπία μας κατά την κίνηση.
Έτσι, αν τοποθετήσουμε μια μικρή πέτρα σε ένα σκληρό λάστιχο και το τεντώσουμε το λάστιχο αυτό με την επαναφορά του θα μας εκτινάξει την πέτρα σε λίγα μόλις μέτρα και αν μας πετύχει ίσως δεν θα καταλάβουμε και πολύ πόνο. Αν όμως χρησιμοποιήσουμε ένα λάστιχο πιο μαλακό τότε μπορούμε να το τεντώσουμε περισσότερο και φυσικά πιο εύκολα. Όταν αφήσουμε ελεύθερο με την ίδια πέτρα αυτή θα εκτοξευθεί πιο μακριά και με μεγαλύτερη δύναμη.
Έτσι η ελαστικότητα παράγει μεγαλύτερη ταχύτητα, περισσότερη ενέργεια που μπορεί φυσικά να μας την αποδώσει και πιο γρήγορα. Το πιο σημαντικό είναι όμως ότι το φαινόμενο θα συμβεί πιο γρήγορα σχεδόν ακαριαία έτσι ώστε η ορμή του σώματος να αλλάξει πολύ γρήγορα, αυτό μεταφράζεται σε μεγαλύτερη ισχύ.
Συνεπώς, ένας σκληρός μυς είναι λιγότερο αποδοτικός και λιγότερο ευέλικτος όσον αφορά τη χρήση του, μάλιστα όταν αυτός χρησιμοποιείται συμπαρασύρει με τη σκληρότητά του και μεγάλο μέρος του κορμού με αποτέλεσμα να διαταράσσεται η ισορροπία και στατικότητα.
Η σκληρότητά του αυτή συμπαρασύρει και άλλους μύες με τους οποίους συνεργάζεται κατά τη χρήση του και έτσι το σώμα μας δένεται σφιχτά σαν μια μάζα που από την μεγάλη ισχύ που θέλουμε να επιτύχουμε χάνει την ισορροπία του και ταλαντώνεται ευκολότερα με αποτέλεσμα να είναι περισσότερο επιρρεπές σε ακινητοποιήσεις, ρίψεις κλπ.
Οι σκληροί μύες είναι υπεύθυνοι επίσης για τραυματισμούς και κακή στάση για την πρόκληση οσφυϊκών και αυχενικών μετατοπίσεων και για τα προβλήματα στις αρθρώσεις του γονάτου και του αγκώνα.
Ολιστική Συνεργασία των Ομάδων του Μυϊκού Συστήματος
Στο Σάντα λοιπόν θέλουμε γρήγορη απόκριση σε συναισθηματικά και νευρομυϊκά ερεθίσματα και φυσικά παραγωγή δύναμης σε μικρό χρονικό διάστημα. Αυτός είναι ένας πολύ σημαντικός συνδυασμός ταχύτητας, ακρίβειας και ισχύος προς το στόχο. Για να έχουμε καλύτερα αντανακλαστικά είναι σίγουρο ότι θα πρέπει να δουλέψουμε σε σημαντικό βαθμό με ελαστικούς μύες και εξειδικευμένη εκπαίδευση.
Ένας βαρύς μυς, σκληρός, γίνεται λιγότερο αποδοτικός στη χρήση του και στην ανταπόδοση ερεθισμάτων σε σχέση με έναν ελαστικό μυ αντίστοιχα. Πρέπει επίσης να γνωρίζουμε ότι οι μεγάλοι μύες έχουν μεγαλύτερη απόδοση ισχύος σε σχέση με τους πιο μικρούς σε όγκο, αλλά έχουν μικρότερη ικανότητα ανακλαστικής απόδοσης, και διαφορετική ελαστικότητα. Έτσι πρέπει να προσεχθούν ιδιαίτερα και να εκπαιδεύονται με διαφορετικό τρόπο.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η απόδοση μιας μυϊκής ομάδας εξαρτάται επίσης από την εποχή του έτους, την υγρασία και τη θερμοκρασία, την φυσική του αντοχή, τη φυσική κατάσταση του ατόμου και την εκπαίδευση και το στυλ που ακολουθεί μακρύ, κοντό, ψηλό ή χαμηλό.
Σε κάθε εφαρμογή μιας τεχνικής πρέπει να καταλάβουμε ότι συνεργάζονται αποτελεσματικά οι μύες με τις αρθρώσεις, το μπροστά μέρος του σώματός μας το πίσω και το πάνω μισό με το κάτω μισό. Έτσι, το σώμα μας για να παράγει μια αποτελεσματική ισχύ και μεγάλη δύναμη θα πρέπει να λειτουργήσει ομοιόμορφα από το πέλμα μέχρι το πάνω μέρος του κεφαλιού μας.
Περιληπτικά Συμπεράσματα
Πρέπει λοιπόν να προσέξουμε την εκπαίδευση για διεύρυνση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων μας, την αποτελεσματική ελαστικότητα των βασικών μυώνων που θα χρησιμοποιούμε κατά την τεχνική, και τον τρόπο που τους χρησιμοποιούμε σε σχέση με τον υπόλοιπο κορμό.
Μην ξεχνάτε ότι οι μύες αυτοί παρασύρουν και έναν μεγάλο αριθμό από άλλες μυϊκές ομάδες όταν συσπώνται, θα πρέπει να περιορίσουμε τον μυϊκό κάματο και το μυϊκό στρες γιατί αυτό είναι συσσωρευτικό για τους μύες. Ιδιαίτερα αυτό είναι πολύ σημαντικό στα εντατικά λεπτά μάχης των αθλητών.
Πρέπει να γνωρίζουμε ότι η κοπιαστική επανάληψη δεν είναι απαραίτητα αυτή που θα μας δώσει τα ποθητά αποτελέσματα, απεναντίας μπορεί να μας δημιουργήσει ανεπανάληπτες τενοντίτιδες που θα καθυστερήσουν την ομαλή σύσπαση και διάταση των μυών που θα εκπαιδεύσουμε. Το μέτρο είναι η βασική αρχή των πάντων.
Οι μύες είναι ζωτικής σημασίας συνδετήριοι κρίκοι με τις αρθρώσεις μας και κάθε βλάβη τους αποτυπώνεται πάνω σε αυτές, με αποτέλεσμα με την πάροδο του χρόνου να εμφανίζονται δυσμορφίες και περιορισμός της κινητικότητάς τους, με σημαντικές συνέπειες στην ορθοσωμία μας και στο ευρύτερο μυϊκό μας σύστημα.
Ενεργοποιείστε πολλές μυϊκές ομάδες στην εκπαίδευσή σας και στην προετοιμασία ώστε να είναι έτοιμοι να εργαστούν αποτελεσματικά και με απόλυτη συνεργασία όταν αυτό τους ζητηθεί. Έτσι θα λειτουργήσουν αποτελεσματικά, γρήγορα και συνεργατικά με άλλες μυϊκές ομάδες που θα χρειαστούμε.
Και μην ξεχνάτε:
Η μαχητική ικανότητα είναι κατώτερη από την ταχύτητα και η ταχύτητα είναι κατώτερη από την πνευματική δύναμη.
«Η Μυϊκή Ελαστικότητα και η Παραγωγή Δύναμης στο Sanda»
Copyright © 2012by Dr. Bill Ag. Drougas.
Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου για ερωτήσεις ή περισσότερες πληροφορίες στο email :
bdrougas@yahoo.com
Διαβάστε ακόμα ερευνητικές μου εργασίες στο διαδίκτυο στη σελίδα μου:
www.billdrougas.blogspot.com
www.healthtaichimovement.blogspot.com
